[Nettime-nl] debat Hans van Houwelingen (Modified by Geert Lovink)

[esther deen <e.deen@planet.nl>]

Debat Hans van Houwelingen

maandag 30 mei, 20.00 uur
Rozentheater, Rozengracht 117, Amsterdam

reserveren verplicht
020-5231523 (fonds BKVB)

--

Graag nodig ik u uit voor ÉÉN GROOT DEBAT OVER HET MODERNE MONUMENT op 
maandag 30 mei 2005. Dit debat wordt georganiseerd n.a.v. het 
verschijnen van de publicatie Stiffvan Hans van Houwelingen. Op deze 
avond gaan Anna Tilroe, Sjoukje van der Meulen en Jeroen Boomgaard met 
elkaar in discussie over de betekenis en de verschijning van het 
hedendaagse monument.

Constateert Anna Tilroe terecht een algehele symbolische leegte in onze 
cultuur na de moord op van Gogh?Snakken we naar duurzame symbolen die 
ondubbelzinnig betekenisvol en bezielend zijn, zoals zij beweert?Of 
heeft Sjoukje van der Meulen gelijk dat, dat na de val van het WTC, 
juist zulke symbolen problematisch zijn en we af moeten van een 
ongecompliceerd idee van het monument als symbool?

Of is het zelfs zo dat de terreur het hoe dan ook verliest van de kunst 
en brengt de symbolische actie van de kunstenaar meer tot stand dan het 
symbool van de dodelijke omhelzing met de media waarin de terreur 
gevangen zit, zo Jeroen Boomgaardstelt?

Het debat is georganiseerd i.s.m. Hans van Houwelingen, het Dutch Art 
Institute en het Lectoraat Kunst en Publieke Ruimte (Gerrit Rietveld 
Academie / Universiteit van Amsterdam). De publicatie Stiffis een 
uitgave van Artimo en is mede mogelijk gemaakt door het Fonds BKVB.

Programma:

20.00 uur            inleiding Gabriëlle Schleijpen (directrice Dutch 
Art Institute)
20.10 uur           debat o.l.v. Lex ter Braak met Jeroen Boomgaard, 
Sjoukje van der Meulen en Anna Tilroe
22.15 uur           presentatie Stiffdoor Peke Hofman (directeur CBK 
Alphen a/d Rijn)

 datum:                       maandag 30 mei 2005
aanvang:                       20.00 uur precies! (zaal open 19:30 uur)
locatie:                       Rozentheater, Rozengracht 117, Amsterdam
toegang:                       gratis
reserveren           verplicht via tel 020 5231523

(reserveer tijdig, het aantal plaatsen is beperkt)

Bijgesloten vindt u van elk van de drie auteurs/debaters een synopsis 
van een publicatie, die de uitgangspunten vormen voor het debat.

 Uiteraard hoop ik u graag de 30e te ontmoeten,

met vriendelijke groet,

Lex ter Braak

directeur Fonds BKVB

---

Anna Tilroe/ Het gemis is groot/ nrc 17 december 2004:

Het succes waarmee de Amerikaanse politiek na de aanslagen van 11 
september symbolen hanteert is de rest van de wereld niet ontgaan.

Voor de oorlog aan het moslimfundamentalisme leefde het westen in de 
symbolische wereld van merknamen, statusobjecten, pop- en pornosterren 
en televisie persoonlijkheden.

De moord op van Gogh heeft ook in Nederland een verlangen geschapen 
naar symbolen die de waarden van de vrije, open samenleving 
representeren. Duurzame symbolen die het kunnen opnemen tegen de 
tirannieke symboliek van de terreur hebben we niet!

We voelen het gemis, getuige de vele discussies over normen en waarden, 
vrijheid van meningsuiting, godsdienst en onderwijs. De symbolen die 
vandaag de dag worden gecreëerd excelleren echter in softheid en 
zoetsappigheid. Onze cultuur is geen voedingsbodem meer voor 
heldhaftige symbolen. Onze hedendaagse helden leven niet op de Olympus, 
maar op het podium van de massamedia. De waarden waar onze helden voor 
staan hebben niets te maken met Vaderlandsliefde, Eenheid en Noblesse.

De kunst van het fascisme en de communisme wist het wel, die beeldde 
een trotse fiere arbeidzame mens uit. Maar met de ideologieën is de 
ideale mens begraven. Daarentegen zien we nu de door existentiële 
onzekerheid verscheurde mens, die slechts voet aan de grond krijgt in 
een schijnwereld van consumentisme en sex. Zijn kunst biedt geen 
symbolen waaraan hij zich vast kan houden, maar reflecteert zichzelf. 
Daarmee is ze onthecht en ongevaarlijk voor de samenleving

Maar na Submissionblijkt dat de kunstenaar van nu niet slordig meer met 
zijn vrijheid om kan gaan. Ze is van symbool van totale vrijheid een 
maatschappelijke factor geworden die op haar eigen verantwoordelijkheid 
wordt aangesproken. Wellicht brengt dat de kunst recht in het hart van 
de samenleving, want we snakken naar symbolen die authentiek, 
betekenisvol en bezielend zijn.

Sjoukje van der Meulen/ Monuments in the expanded field 2002 / Stiff 
2005:

Onze 'klassieke' opvatting over het monument is onvoldoende om de rol 
en betekenis van het hedendaagse monument te begrijpen. Zelfs de 
twintigste eeuwse theorieën van Riegl en Krauss over het moderne 
monument zijn aan herziening toe, of in ieder geval aan "verruiming." 
Riegl heeft een fundamentele bijdrage geleverd door zijn inzicht dat 
een monument niet per se intentioneel hoeft te zijn (sommige monumenten 
ontstaan achteraf), en Krauss maakt verschillen duidelijk tussen onze 
klassieke en moderne opvatting over de sculptuur c.q. het monument. 
("The logic of sculpture is inseperable from the logic of the 
monument").

Historisch gezien dient het monument als symbool of medium voor 
(collectieve) commemoratie. In de huidige tijd is dat is te beperkend. 
Werken van Hans van Houwelingen, Pierre Huyghe (Celebration), Thomas 
Hirschhorn, Christo ("The Gates" in Central Parc of de "Reichtag" in 
Berlin), Damien Hirst's ("Hymn")tonen aan dat het monument ook een 
reflectieve en kritische rol kan vervullen met betrekking tot de 
culturele en politieke productie van zulke symboliek.

Tevens moet monumentaliserende werking van de Media onder de aandacht 
worden gebracht. De media beelden van het drama rondom de aanslag op 
het WTC zullen naar verwachting een veel grotere commemoratieve rol 
innemen dan het monument dat gepland is op het WTC terrein. Strak 
geregisseerde uitzendingen, niet alleen van grote schokkende wereldse 
gebeurtenissen, maar ook die publieke figuren herdenken als Princess 
Diana, Ronald Reagan, of de Paus, hebben de rol overgenomen van de 
allereerste functies van de sculptuur: commemoratieve representatie. 
Denken over het hedendaagse monument, veronderstelt nadenken over de 
rol van de media hierin.

Dit leidt tot vragen over tijd en materialiteit van het monument.

De idee van het "Counter-Monument" is voor Sjoukje van der Meulen een 
manier om deze theoretische kwesties met betrekking tot het monument te 
onderzoeken en de heersende, clichématige, opvattingen over het 
monument aan de kaak te stellen.

Jeroen Boomgaard/ Terreur en kunst/ Metropolis M nr2 2005:

Symbolen zijn de favoriete voertuigen van dictaturen en multinationals, 
en door misbruik als slogans en logo's hebben ze waarheid en 
zeggingskracht allang ingeruild voor herkenbaarheid. Een oproep aan 
kunstenaars om over te gaan tot het maken van aansprekende symbolen is 
dan ook een aansporing tot versimpeling. Veel kunstenaars zijn eerder 
geneigd de complexiteit van de wereld te laten zien. Tegenover de 
samenballing van een begrip in een enkel teken, wat een symbool 
letterlijk is, stellen zij de versplintering van een begrip in de vorm 
van een allegorie die werkt met de brokstukken waarin de wereld uiteen 
is gevallen.

Dat geldt voor het werk dat de kunstenaar maakt; het beeld dat hij 
voortbrengt. Wat de kunstenaar doetdaarentegen kan als voorbeeld van 
handelen een symbolische lading hebben omdat hij zich niet stoort aan 
wensen en mogelijkheden en niet gokt op de massamedia. "De kunstenaar 
handelt alsof de nieuwe orde al is aangebroken, hij handelt alsof een 
andere wereld echt bestaat… En in dezelfde mate waarin de 
(terreur)aanslag symbolisch wordt door de dodelijke omhelzing met de 
media waarin de terreur gevangen zit, wordt de symbolische actie van de 
kunstenaar concreet: hij brengt iets tot stand dat meer is dan louter 
beeld."

Kunst kan gezien worden als handelen tegen beter weten in, en kan in 
die zin een symbolische kracht hebben die een eenzijdige symboolfunctie 
ver overstijgt.

 
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).