RE: [Nettime-nl] het hoe en wat van betalen voor content

["Roeland Tegenbos" <roeland@decursor.be>]

Enkele bedenkingen bij de discussie over betalende content:


1. Waarom geen advertenties? Mijn nog jonge hersencellen kunnen het maar
moeilijk begrijpen waarom adverteerders Internet links laten liggen.
Nederland is wat dat betreft nog tien jaar voor op Vlaanderen/België, ik
geef jullie meteen gelijk als je zegt dat wij achterlopers zijn wat dat
betreft. Ik ben geen voorstander van reclame tout court, maar begrijp langs
geen kanten waarom adverteerders staan te dringen om in de reclameblokken
van Big Brother en andere nonsensicale programma's te mogen adverteren voor
verdacht veel geld. Okay, Internet is nog een klein en beperkt medium, maar
de advertentie-inkomsten van vele portalsites zijn ronduit belachelijk in
vergelijking met die van een tv-zender. Ter vergelijking heb ik even wat
cijfers verzameld: een goed draaiende Vlaamse portalsite haalde in de eerste
helft van 2001 identiek hetzelfde bedrag aan advertentie-inkomsten binnen
dan een commerciële tv-zender in Vlaanderen op één avond binnenhaalt, een
avond zonder Big Brother dan nog. Probeer met zo'n peulschil maar eens een
deftige én kwaliteitsvolle site te runnen.


2. Geen enkele Internetpublisher maakt winst. Ik vind het vervelend dat ik
op deze discussielijst enkel de situatie in Vlaanderen kan schetsen, maar in
se zal ze weinig echt verschillen van die van Nederland. Hier in Vlaanderen
zijn er 5 a 6 grote portaal- of nieuwssites die gemaakt worden door ofwel
mediabedrijven, telecomproviders en enkele van bedenkelijk allooi, en die
veel bezoekers trekken (volgens CIM-metingen en Nielsen//Netratings). Welnu,
geen enkele van al die portaal- en nieuwssites, welke agressieve vormen van
reclame ze ook maar tentoon spreiden, maakt winst vandaag of heeft dat de
voorbije vijf jaar gedaan. Zelfs al is het crisis en willen de betrokken
partijen geen paniekvoetbal spelen door met deze stelling akkoord te gaan,
het is niet moeilijk in te zien dat vele businessmodels waarmee zij werken
complete fantasie zijn. Geen enkele investeerder gaat nog lang van die
fabeltjes verkondigen. Overigens, er valt de sites eigenlijk weinig te
verwijten: het "hoorde" bijna zo, op Internet. Burn rates en groeicijfers
waren voor vele venture capitalists dan ook belangrijker dan
kostenbesparingen en winstcijfers. Ging je niet mee met de hype, mocht je
zielig alleen in een hoekje staan huilen. Maar na de big party van alle
dotcoms en telecoms komt nu de verschrikkelijke kater: "hadden we dit maar
niet gedaan". En bedrijven gaan kijken naar hoe ze winst kunnen maken op
Internet. Kan dat uberhaupt wel.


3. Uitwegen? In zo'n situatie waarbij advertenties niet werken en we ervan
uitgaan dat een Internetbedrijf de neiging heeft zichzelf gezond te maken én
te houden, is er maar één uitweg: die van de betalende content. Mocht de
reclamemarkt (die bijzonder conjunctureel gevoelig is) toch Internet
ontdekken én er zich massaal mee bezighouden, dan is er nog een waterkans om
enkele (zeker niet alle) initiatieven leefbaar te maken. Een deus ex machina
in dit verhaal zou trouwens voor vele bedrijven erg welkom zijn.


4. En de surfer? Komen we nog bij de belangrijkste vraag: gaat de surfer
willen betalen voor content? Geen kat die dat weet vandaag. Het onderzoeken
is bijzonder moeilijk, daar zijn vele wetenschappers het over eens hier in
Vlaanderen, omdat mensen dàt antwoord gaan kiezen dat ze het liefste zouden
willen hebben. Stel dat je hen vraagt: hoeveel zou je willen betalen voor
pakweg een site als Nu.nl: 0 euro, 5 euro of 20 euro, en de bedragen spelen
dan nog geen rol. De mensen kiezen hetgeen hen het beste uitkomt, en dat is
het laagste bedrag. Hoe de surfer echt gaat reageren als alle sites b.v.
betalend zouden zijn, valt niet te voorspellen. Persoonlijk zie ik het niet
zitten. Kijk eens naar jezelf: betaal jij al om iets te kunnen raadplegen op
Internet?


5. Hoe dan? Okay, laten we er nog vanuitgaan dat betalende content wel zou
scoren, hoe moet je dan zoiets organiseren. Enkele mensen opperden een nieuw
providermodel of een soortgelijk model aan dat van AOL. Persoonlijk voel ik
ook meer voor zo'n model, dan voor een model met micro-payments via b.v. een
kaartlezer, creditcard of electronic wallet systeem. Het lijkt mij
eenvoudigweg het simpelste: je koopt je Internetabonnement en je neemt een
aantal opties erbij, abonnementen op websites die je interessant vindt,
nadat je ze eens hebt uitgeprobeerd. De providers kunnen hun klanten ook een
aantal exclusieve contentsites aanbieden, informatie die enkel bij hen te
krijgen is. Maar in feite is dat providermodel een oneigenlijk model: het is
niet omdat een kabelbedrijf kabel tot in onze woonkamer legt, en de
postbedrijven de post bedelen in onze straat, dat we ook bij hen moeten
aankloppen voor informatie en ontspanning. Dat doen we bij externe bedrijven
en we betalen hen daarvoor (ofwel rechtstreeks, ofwel onrechtstreeks via
reclame; in the end, we all pay for it).


6. Onafhankelijk? Stel dat we met zo'n providermodel werken. Dan is er één
levensgroot probleem, dat van de onafhankelijkheid. Het resultaat zal zijn
dat we een aantal mastodonten krijgen van Internetproviders en
informatieleveranciers, in dezelfde mate waarin we dat vandaag in andere
media zien (AOL Time Warner, Vivendi Universal, Bertelsmann, ...). Nu was
Internet net het medium waar onafhankelijkheid en vrijheid van informatie
welig konden tieren. En the medium is the message: een anarchistisch medium
als Internet, maakt dat je er alle opinies kan terugvinden. In die
voedingsbodem kon Salon Magazine zichzelf makkelijk laten groeien.
Ondertussen wordt Salon ook steeds meer betalend, onder het mom: "je moet
betalen, anders is het gedaan met onafhankelijke content op Internet".


7. Engels/Nederlands? Komen we bij een opmerking van weblogger Tonie vandaag
over de betalende muur die Salon Magazine heeft opgetrokken: "Terecht en
onvermijdelijk natuurlijk, maar ik ga er niet voor betalen. Voor een
Nederlandse versie van Salon misschien wel, maar die is er niet en zal er
voorlopig ook niet komen want daarvoor is dit landje te klein"
(http://wwww.tonie.net/). Moeten we Engels laten domineren op Internet? Of
krijgt Nederlands er meer mogelijkheden? Ik denk dat het taalgebied waarin
we werken, te klein is om zowel voor Vlaanderen als voor Nederland leefbare
contentsites in de lucht te houden. Het is ook te zot dat we dingen twee
keer gaan doen; zoveel verschillen Vlamingen en Nederlanders nu ook weer
niet. Qua berichtgeving uit eigen land, is er uiteraard wel een probleem.
Maar dat neemt niet weg dat in 80% van de andere gevallen, er niet beter
grensoverschrijdend gewerkt zou worden in plaats van separatistisch. Ik
herinner me nog de tijd dat we in Vlaanderen geen commerciële televisie
kenden en we onze avonden gedicteerd zagen door vadertje staat via de saaie
en stoffige publieke omroepen. In die tijd zapten we constant naar de
Nederlandse publieke zenders die de begrippen "kijkcijfers" en "ontspanning"
al wel hadden uitgevonden. Ik val in herhaling maar laat het een compliment
wezen: Nederland staat tien jaar voor op Vlaanderen, op vele vlakken. En
onherstelbare schade hebben we er zeker niet aan over gehouden, aan al die
avonden naar de Nederlandse zenders kijken.


Een besluit, denk ik niet dat nodig is. Deze tekst is gewoon het besluit:
zijnde één groot vraagteken. Hoe en wat met betalende content: de toekomst
zal het uitwijzen. Misschien lukt het enkele mensen die het aandurven;
misschien zijn ze de klos op Internet. In het eerste geval noemen we ze over
twintig jaar visionaire ondernemers, in het tweede geval maken we grappen
over die oerstomme dromers zoals we nu het "push"-principe van wijlen
Pointcast weglachen. Ik moet plots denken aan een banner van Francisco van
Jole over zijn site 2525.com: "Iemand moet het doen". Ja, misschien moet
iemand het gewoon maar eens doen.

Ik zou het alvast bijzonder jammer vinden als Internet zou afglijden naar
een reclameblad of naar de Minitel in Frankrijk. Minitel werd in de laatste
jaren ook vooral gebruikt voor softerotische sites op een teletekst-achtige
manier. 't Zou jammer zijn als onze kleinkinderen moeten terugdenken zoals
een twintiger (zoals ik) nu doe over die "Golden Sixties", hoe
onvooruitziend en dromerig de mensen toen wel niet waren. Voor mij is
Internet een onderdeel geworden van mijn leven, zeker niet alleen
professioneel. En ik denk dat, als we voor de keuze komen om het medium te
laten afsterven, of het medium betalend te maken, ik resoluut voor dat
laatste zou kiezen, tenminste als dat voor een gewone burger financieel
verantwoord is.

Deze tekst is ongeveer tien keer langer geworden dan ik gedacht had en heeft
absoluut geen doel. Ik hoop gewoon dat de lezer het interessant vond, wat
dat betreft is NeTTime een prima podium overigens. Want wat is een tekst als
hij niet gelezen wordt? Wat is een site waar niet naar gesurft wordt? Wat is
Internet zonder informatie? Niets.


Roeland Tegenbos




______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).